Dąb ostrolistny (Quercus ilex) występuje w rejonie morza Śródziemnego: w północnej Afryce oraz południowej Europie, od Grecji po Portugalię. Ilex to stara łacińska nazwa tego dębu – ostrokrzewom nadano nazwę gatunkową „Ilex” gdyż ich liście są podobne do liści młodych dębów ostrolistnych, nie odwrotnie.
OPIS:
Dąb ostrolistny w suchym i gorącym klimacie pozostaje zwykle drzewem kilkunastometrowym z szeroką, spłaszczoną koroną, w bardziej sprzyjających warunkach może osiągnąć nawet 25 metrów. Bardzo dobrze czuje się w Zachodniej Europie, gdzie często jest uprawiany jako drzewo ozdobne, w Wielkiej Brytanii np. uznano go za gatunek inwazyjny.
Dąb ostrolistny jest zimozielony – sztywne, skórzaste, ciemnozielone z wierzchu a szare od spodu liście pozostają na drzewach przez dwa sezony. Nazwa „ostrolistny” dobrze opisuje liście na młodych drzewach i dolnych gałęziach drzew dorosłych: 5-10 cm długie, mają na brzegach liczne ząbki czasem zakończone kolcami. W wyższych partiach korony, poza zasięgiem pysków saren, koni, świń i innych zwierzaków, które miały by ochotę je zjeść, liście dębu ostrolistnego mają brzegi gładkie.
Wyróżniane są dwa podgatunki:
– typowy (Quercus ilex) subsp. ilex rośnie na północy Portugalii i Hiszpanii, we Francji i na wybrzeżu Morza Śródziemnego aż po Grecję. Liście na dorosłych drzewach wyraźnie wydłużone, lancetowate o rozmiarach do 3×8 cm. Żołędzie mają około 2 cm długości.
– Quercus ilex subsp. rotundifolia występuje w północnej Afryce i na południu półwyspu Iberyjskiego. Liście u tej odmiany są szersze, a słodkie, pozbawione goryczki żołędzie są większe, mają długość około 2.5 cm. Żołędzie tej odmiany nadają się do jedzenia prażone jak kasztany, bywają mielone i z mąki wypiekany jest chleb,
Oprócz dekoracyjnych, dęby ostrolistne posiadają liczne walory użytkowe. Ich drewno, ciężkie i twarde, od wieków używane było do wyrobu mebli i narzędzi. Dąb ostrolistny to jeden z najważniejszych gatunków w sadach truflowych – z nim współżyje najbardziej ceniona trufle białe Tuber magnatum i czarne Tuber melanosporum. Największe znaczenie mają te dęby dla gospodarki południowych regionów Hiszpanii. Słynna szynka Jamón ibérico, pochodzi z czarnych świń żyjących w Hiszpanii, najcenniejsza z niemal przez całe życie w pasących się lasach dębowych, żywiących się wyłącznie ziołami i żołędziami. Najlepsze, suszone co najmniej 3 lata jamón ibérico de bellota (’hiszpańska szynka żołędziowa’) kosztują w USA nawet 90$ za funt (ponad 200$/kg).
UPRAWA:
Dęby ostrolistne wytrzymują mrozy do -17 stopni – w Polsce nadają się do uprawy pojemnikowej lub jako „rośliny specjalnej troski” w najcieplejszych rejonach kraju. Podczas „zim stulecia” -20C bywa nawet we Wrocławiu i Szczecinie…
Dąb ostrolistne może rosnąć na praktycznie każdej glebie nie wyłączając wapiennych.
W młodości znosi ocienienie, najlepiej rośnie w pełnym słońcu Jak większość dębów, dąb ostrolistny źle znosi przesadzanie.
